Op welke hoogte plaats je een lichtschakelaar?
Ben je volop bezig met het plannen waar je de schakelaars wil plaatsen in je nieuwbouw- of renovatiewoning? Hier goed over nadenken is cruciaal voor je effectief begint met het aftekenen en de slijpwerken. Goed nieuws is dat je bij het bepalen van de hoogtes van de lichtschakelaars, uitgezonderd voor de vochtige ruimtes, met weinig tot geen verplichtingen rekening moet houden. Bij het bepalen van de hoogte van de stopcontacten bijvoorbeeld is dit wel het geval.
Onze Solyd-specialisten zetten de voornaamste aandachtspunten en richtlijnen voor je op een rij en geven er nog enkele handige tips bovenop.
Standaardhoogte lichtschakelaar
Bij het plaatsen van lichtknoppen en schakelpunten ben je voor de meeste ruimtes niet gebonden aan specifieke normen. Er zijn wel bepaalde richtlijnen bepaald door het AREI maar er zijn geen strikte, wettelijke vereisten betreffende hoogte van de schakelaars in particuliere woningen. De AREI-normen dienen in dit geval dus eerder als algemene richtlijn voor installateurs en doe-het-zelvers met het oog op de algemene veiligheid van de elektrische installatie.
Het wordt aangeraden om de hoogte van de schakelaar tussen de 110 en 120 cm van de vloer te voorzien. Let hier wel op dat je uitgaat van de afstand vanaf de afgewerkte vloer. Hou dus zeker rekening met de totale opbouwhoogte vanaf de betonplaat. Heb je bijvoorbeeld 10 cm vloerisolatie, 8 cm chape en 1,5 cm vloerafwerking, dan voorzie je de schakelaars best op 129,5 cm. Hier gaan we ervan uit dat we de schakelaars op 110 cm hoogte van de afgewerkte vloer plaatsen (= 110 cm + 10 cm + 8 cm + 1,5 cm).
Mag ik de hoogte van mijn schakelaars laten afwijken van de standaardrichtlijnen?
De exacte hoogte van de schakelaars wordt voor een groot deel bepaald door je persoonlijke voorkeur en mag dus afwijken van de algemene richtlijnen. Het is dus niet ongebruikelijk dat sommige mensen kiezen voor een hoogte van 125 of zelfs 130 cm. Voor kinderkamers kan je er ook bewust voor kiezen om ze lager te plaatsen, zodat kinderen ze makkelijker zelf kunnen bedienen. Voor rolstoelgebruikers of mensen met beperkte mobiliteit wordt dan weer 85 cm als ideale hoogte aangeraden. Kijk zeker goed rond bij kennissen wat jij het meest comfortabel vindt. Je kan dit uiteraard ook altijd even met de architect bespreken voor je de knoop doorhakt.
Op esthetisch vlak geven we ook graag mee dat het zeker interessant is om ook rekening te houden met andere apparaten in de ruimte. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een thermostaat of een videofoon. Zo is het altijd visueel aantrekkelijker om zowel de stopcontacten, schakelaars als de andere elementen mooi op elkaar af te stemmen.
Schakelaars plaatsen bij deuren: waar moet ik op letten?
Nu je weet op welke hoogte je de lichtschakelaars best kan voorzien is het ook handig om even stil te staan waar je nog op moet letten. Bij deuren en deuropeningen is het verplicht om de schakelaar minstens 10 cm naast de deur te voorzien. Hou hier ook rekening met het type deur dat je wilt gaan plaatsen en eventuele deurlijsten. Een perfect gepositioneerde schakelaar zal je veel gevloek besparen als je een donkere ruimte betreedt. Uiteraard maken intelligente schakeloplossingen deze problemen in sommige situaties overbodig gezien je dan bijvoorbeeld met bewegingsmelders kan werken.
Hoogte van de schakelaars in de badkamer, kelder en wasruimte
In vochtige ruimtes zoals de badkamer, wasruimte en kelder is het belangrijk om de schakelaars minstens 60 cm van douche of de badrand te plaatsen. Idealiter positioneer je ze zo dat iemand met natte handen de schakelaar niet kan bedienen. Vanuit deze gedachte worden schakelaars vaak buiten de vochtige ruimtes geplaatst, al is dat in de praktijk niet altijd even eenvoudig. Een schakelaar in een badkamermeubel of aan een wastafel bijvoorbeeld is toegelaten en daar geldt vanaf de spoeltafelrand geen 60 cm randzone.
Het is sterk aangeraden om in de vochtige ruimtes met dubbelpolige (spat)waterdichte stopcontacten en schakelaars te werken. De Niko Hydro reeks is een mooi voorbeeld van veilig, waterdicht schakelmateriaal. Het is echter niet verboden om met enkelpolige schakelaars te werken in bijvoorbeeld de badkamer, maar de randzone van 60 cm vanaf douche of bad geldt daardoor ook tot buiten de badkamer. Voor stopcontacten en schakelaars in de tuin wordt trouwens ook soortgelijk, waterdicht materiaal geadviseerd.
Hoogte van de lichtschakelaars in de keuken, woonkamer en slaapkamer
Ook voor deze ruimtes zijn er geen specifieke normen of regels die wettelijk vereist zijn. Het is uiteraard wel een must om hier goed over na te denken, met aandacht voor zowel het esthetische als praktische aspect van de ruimte. Consistentie hier is belangrijk. Maak je bijvoorbeeld gebruik van één of meerdere rolluikschakelaars? Voorzie die dan ook op dezelfde hoogte als de andere schakelaars.
In de slaapkamer is het dan weer handig dat je van beide kanten van het bed de lichten kan in- en uitschakelen. Hou hier ook rekening met de hoogte van het bed en voorzie de schakelaars minstens 25 cm hoger dan de bovenkant van het bed of hou alleszins rekening met de breedte van het bed als ze aan de nachtkastjes komen.
In de woonkamer en keuken is het belangrijk om de schakelaars zoveel mogelijk te centraliseren. Dit zijn de belangrijkste leefruimtes van de woning, waar je het grootste deel van je tijd doorbrengt. Door de bediening te groeperen, blijft de ruimte overzichtelijk en verhoog je het gebruiksgemak in het dagelijks leven.
We geven graag ook mee dat het essentieel is om zeker voldoende schakelpunten te voorzien in elke ruimte van de woning. Uiteraard maakt een slim domotica-systeem het mogelijk om met minder schakelpunten toch flexibel om te gaan met de bediening van je lichtpunten. De twee-, vier- en zesvoudige drukknoppen van een Niko Home Control-systeem zijn hier perfecte voorbeelden van. Dit minimaliseert het aantal schakelpunten wat esthetisch vaak beter past in een strak, modern interieur. Hiernaast bespaart dit je ook een pak slijpwerk in de ruwbouwfase.
Ben je er uit op welke hoogte je de schakelaars gaat plaatsen? Dan kan je beginnen met aftekenen, de slijpwerken en het plaatsen van de inbouwdozen. Hierna plaats je alle kabel en Preflex en de finale stap is het monteren van het schakelmateriaal.
Op zoek naar schakelmateriaal? Bij Solyd vind je een ruim aanbod schakelmateriaal van topmerken zoals Niko, Legrand & Schneider.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over schakelaars in jouw woning? Neem dan zeker contact op met onze Solyd-specialisten. Ze helpen je graag verder!
