Hoe een enkelpolige schakelaar aansluiten?

Een enkelpolige schakelaar, ook wel éénpolige schakelaar genoemd, is de meest eenvoudige klassieke schakelaar die er bestaat. Hiermee bedien je een lichtpunt vanop één plaats: en doe je een lamp aan of uit. Waaruit bestaat een enkelpolige schakelaar en hoe installeer je hem zelf? Onze Solyd-specialisten helpen je op weg met een handig stappenplan.  

Wat is een enkelpolige schakelaar?

Een enkelpolige of éénpolige schakelaar wordt gebruikt in ruimtes waar je vanop één plaats één lichtpunt wilt bedienen. Je vindt hem vaak in ruimtes zoals een toilet, berging of slaapkamer. 

Wat zijn de onderdelen?

Om een enkelpolige schakeling te maken heb je volgende onderdelen nodig: een stroombron (zekeringskast), een enkelpolige schakelaar, geleiders en een (licht)bron.

De schakelaar zelf heeft twee aansluitklemmen en een schakelknop. Die twee aansluitingen worden verbonden met een fasedraad of stroomvoerende (bruin) en een schakeldraad (bruin of zwart).

Zoals het woord het zegt, wordt er bij een enkelpolige schakeling enkel de schakeldraad onderbroken. Druk je op de schakelaar, dan gaat de lamp aan, duw je hem in de andere richting, dan gaat hij terug uit. Simpel! 

Je kunt werken met een inbouwmechanisme waarbij je de draden bevestigt met schroeven of met steekklemmen. 

Als geleiders kun je gebruikmaken van: een Preflex-leiding (16 mm flexibele buis met 3 VOB-draden 3G1.5 mm2, XVB-kabel (XVB CCA 3G1.5 mm2) of XGB hallogeenvrij (3G1.5 mm2). Deze kabels bevatten telkens een blauwe, bruine en geelgroene draad. Wordt er vanuit een stopcontact afgetakt om de schakelaar te voorzien van stroom, of zitten in het circuit stopcontacten vervat, dan moeten de geleiders 2.5 mm² zijn i.p.v. 1.5 mm².

Tip: In natte ruimtes zoals de badkamer, gebruik je best een dubbelpolige schakelaar. Lees ons artikel hoe je een dubbelpolige schakelaar aansluit.

Hoe sluit je een enkelpolige schakelaar aan? Stappenplan:

Wil je zelf een enkelpolige schakelaar aansluiten? We vertrekken vanuit een situatie waarbij de bedrading (preflex-leiding) al voorzien is en je enkel het mechanisme moet aansluiten. Vanuit de zekeringkast vertrekt een preflex-leiding met: een blauwe draad (N-draad, neutrale of neuter), een bruine fasedraad (L1-draad) en een geelgroene (aarding) draad.

We zetten de stappen hieronder voor je op een rijtje. 

Stap 1: stroom uitschakelen

Start je met een aangesloten kabel in de zekeringkast, schakel dan eerst de stroomkring uit waaraan je wilt werken. En test met een spanningsmeter of er nog spanning op staat. Wil je op zeker spelen? Schakel dan de hoofdschakelaar in je zekeringkast uit.

Stap 2: de kabels checken

Uit de inbouwdoos waar je je enkelpolige schakelaar gaat plaatsen komen twee preflex-leidingen (VOB -draden met preflex omhulsel): één van de zekeringkast naar de schakelaar, en de andere die van de schakelaar naar het lichtpunt gaat. 

De leiding die vanuit de zekeringkast komt, heeft drie draden, elk met een sectie van 1,5 mm2. Zo is er een blauwe nuldraad (of neutrale, neuter) (N), een bruine fasedraad (L1) en een geelgroene aardingsdraad. 

Stap 3: de schakelaar aansluiten

Op een enkelpolige schakelaar zijn er 2 aansluitingen. Die worden aangeduid met de letter L1 en het cijfer 1. Tijd om de draden aan te sluiten.

Beginnen doen we met het aansluiten van de VOB-draden die van je zekeringkast naar je enkelpolige schakelaar lopen. Start met het aansluiten van de bruine fasedraad. Die sluit je aan op de L1 in de schakelaar, hier komt de fase of spanning op terecht. Schroef je draad vast of bevestig met de steekklem. 

Op de blauwe draad (N) en de geelgroene draad (aarding) in de inbouwdoos plaats je wago-klemmen. 

Nu de schakelaar verbonden is met draden vanuit de zekeringkast, verbind je de schakelaar met de lamp.

Op de wago-klem op de aardingsdraad (leiding naar de zekeringkast), sluit je ook de geelgroene aardingsdraad die naar de lamp gaat. De aarding wordt niet op het mechanisme zelf aangesloten maar achter de schakelaar via een wago-klem doorverbonden. 

Op de wago-klem die op de blauwe draad zit (leiding die naar de zekeringkast gaat), sluit je ook de neutrale blauwe draad aan die naar de lamp gaat. In de schakelaar sluit je op 1 de bruine schakeldraad aan die naar de lamp gaat. Schroef je draad vast of bevestig met de steekklem.

Zo is de stroomkring gesloten. Wanneer je de schakelaar inschakelt, kan de stroom erdoor vloeien. Zo gaat het vanuit de bruine draad uit de zekeringkast richting de schakelaar, die wanneer hij is ingeschakeld stroom doorgeeft naar de lichtbron. Van daaruit keert de stroom terug via de blauwe, neutrale draad naar de zekeringkast.

Stap 4: schakelaar plaatsen

Nu de draden zijn aangesloten voor je enkelpolige schakelaar, plaats je het mechanisme in de inbouwdoos. Dit doe je door het mechanisme van de schakelaar schuin te houden zodat de schroefjes van de inbouwdoos - als ze van bevestigingsschroeven is voorzien - in de sleufgaten van de enkelpolige schakelaar passen. Daarna houd je het mechanisme recht en draai je vervolgens de schroefjes op de inbouwdoos goed vast zodat deze de schakelaar goed in de inbouwdoos klemt.

Bij inbouwdozen zonder bevestigingsschroeven, zorg je er eerst voor dat de spanklauwen van de schakelaar helemaal naar binnen gericht staan, zodat ze langs beide zijden van het schakelmechanisme vrij in de opening van de inbouwdoos kunnen worden gepositioneerd. Houd het mechanisme mooi recht met één hand en schroef dan met de andere hand beide spanklauwen beurtelings aan tot het schakelmechanisme stevig vastklemt in de inbouwdoos.

Werk de schakelaar af met bijpassende centraalplaten en afdekplaten. Hiervoor kan je kiezen uit verschillende kwalitatieve reeksen zoals Niko Intense, Niko Pure en Niko Original.

Stap 5: stroom inschakelen

Heb je je schakelaar in de muur bevestigd, dan kun je de stroom inschakelen en is de schakelaar helemaal klaar voor gebruik. 

Zoals je ziet is het helemaal niet zo moeilijk om zelf een enkelpolige schakelaar aan te sluiten. Heb je toch liever wat hulp of info bij het kiezen van de juiste schakelaars of bij de aansluiting dan gerust contact op met onze Solyd-specialisten.

Benieuwd hoe een enkelpolige schakelaar eruitziet op een eendraadschema? Lees dan ons artikel over het tekenen van een eendraadschema. Graag hulp bij je elektrische schema’s? Ontdek het zelfbouwpakket. 

Zelf je elektrische installatie plaatsen met of zonder hulp? Neem een kijkje bij de zelfbouwformules voor elektriciteit.