Soorten schakelaars

Wat is een schakelaar?

Een schakelaar is een soort poort die in een elektrisch circuit stroom onderbreekt of verbindt. Het is een onderdeel van een schakeling en gebruikt men vaak voor het in- of uitschakelen van verlichting. Daarnaast kan je het ook gebruiken voor bepaalde toestellen in- of uit te schakelen vanop één of meerdere plaatsen.

Soorten schakelaars

Binnen de categorie van schakelaars zijn er heel wat verschillende opties. Je vindt hieronder een overzicht:

• Enkelpolige schakelaars: Een enkelpolige schakelaar is een schakelaar voorzien van 2 aansluitklemmen en 1 schakelknop. Met deze schakelaar wordt één geleider of fasedraad onderbroken ofwel doorverbonden. Hij is daarmee de meest eenvoudige schakelaar die wordt toegepast in de elektrotechniek. De enkelpolige schakelaar is geschikt om het licht vanop één plaats te bedienen.
• Dubbelpolige schakelaars: Een dubbelpolige schakelaar, ook wel tweepolige schakelaar genoemd is een schakelaar met vier aansluitklemmen. Een dubbelpolige schakelaar schakelt een stroomkring in of uit waarbij zowel de fasedraad als de nuldraad tegelijkertijd worden onderbroken. Zo wordt gehele circuit spanningsvrij gemaakt. Dubbelpolige schakelaars worden daarom vaak gebruikt in bijvoorbeeld vochtige ruimtes. Ze zijn geschikt om het licht vanop één plaats te bedienen.
• Serieschakelaars: Een serieschakelaar, ook wel schakelaar met dubbele aansteek genoemd, is een schakelaar met drie aansluitklemmen. Een serieschakelaar wordt vaak gebruikt om vanuit één plek, twee lichtpunten of twee lampgroepen in of uit te schakelen.
• Wisselschakelaars: Een wisselschakelaar is een schakelaar met één toets en drie aansluitklemmen. De schakelaar kan op twee verschillende manieren gebruikt worden. Zo kan je hem enkelpolig aansluiten om een lichtpunt te bedienen vanop één plaats. Daarnaast is het ook mogelijk om twee wisselschakelaars met elkaar te verbinden. Hiermee kan je het licht vanop 2 plaatsen in- of uitschakelen. Lekker eenvoudig! Benieuwd hoe je een wisselschakelaar correct aansluit? Lees nu ons handig stappenplan.
• Kruisschakelaars: Een kruisschakelaar is een schakelaar met vier aansluitklemmen. De kruisschakelaar verbindt of onderbreekt twee wisselschakelaars met elkaar middels vier schakeldraden. Zo kan je eenzelfde lichtpunt bedienen vanop drie of meer verschillende plaatsen. Handig om bijvoorbeeld in de slaapkamer het licht te bedienen bij de deur en naast het bed. De wisselschakelaars komen telkens aan het begin en het eind te staan, alle andere schakelaars ertussen zijn kruisschakelaars.
• Rolluikschakelaars: Deze schakelaar wordt gebruikt om de motoren te bedienen van onder meer rolluiken en jaloezieën.
• Schakelaars voor motorbediening: Deze worden voornamelijk gebruikt voor de snelheidsregeling van motoren van ventilatoren. Dit kan als een traploze draairegeling of als een draaischakelaar met verschillende standen.
• Tijdschakelaars: Een tijdschakelaar is een schakelaar met een ingebouwde klok. Een tijdschakelklok kan je instellen zodat de schakelaar op een bepaald tijdstip of tijdens een reeks tijdstippen in- of uitschakelt. Op die manier kan je heel wat energie besparen.
• Dimmers: Dimmers zijn een type schakelaar waarmee je de intensiteit van bijvoorbeeld verlichting kan regelen. Ideaal voor het creëren van extra sfeer in je woning! Het type dimmer dat je nodig hebt varieert naargelang het type lichtbron dat je wilt dimmen. Gloei- en halogeenlampen zijn altijd dimbaar. Bij een spaar- of led-lamp staat op de lichtbron zelf of op de verpakking of deze dimbaar is. Vaak zijn oude dimmers niet compatibel met led lampen. Daarom kies je in dat geval beter voor een universele dimmer of een led-dimmer.
• Detectoren: Hieronder vallen alle schakelaars die automatisch bediend worden op basis van het licht of beweging. Zo vind je bij Solyd bijvoorbeeld bewegingsmelders, schemerschakelaars en aanwezigheidsmelders. Bewegingsmelders en aanwezigheidsdetectoren zijn voornamelijk interessant voor gebruik in plaatsen zoals je toilet, garage of berging. Zo gaat het licht automatisch aan wanneer je de ruimte binnenkomt en uit wanneer je de ruimte hebt verlaten. Heel handig wanneer je bijvoorbeeld de handen vol hebt, maar ook energiebesparend doordat het licht nooit onnodig blijft branden.

Bekijk alle schakelaars

Schakelaars afwerken

Voor inbouw schakelaars werk je altijd met drie componenten: de sokkel of het basiselement, de centraalplaat en de afdekplaat. Welke sokkel of basiselement je nodig hebt voor welke toepassing, hebben we hierboven voor je opgelijst. Nu kan je hierop de centraalplaat of afdekplaat monteren die past bij jouw interieur.

Centraalplaten

De centraalplaat zorgt ervoor dat de sokkel van de schakelaar netjes is afgedekt. Binnen het assortiment van zowel Bticino, Legrand als Niko heb je afwerkingssets of centraalplaten in verschillende reeksen. Zo kan je bij Niko kiezen tussen Niko Orginal, Niko Intense en Niko Pure. Bij Bticino en Legrand heb je keuze tussen de Living Light - Magic en Mosaic - Niloe. Niet helemaal zeker welke centraalplaat je moet kiezen? Dan kan je binnen de Niko Original reeks ook samengestelde combinaties vinden, waarbij de lege sokkel reeds gecombineerd wordt met een passende centraalplaat. Een voorbeeld hiervan is de Niko 101-616000.

Afdekplaten

Om je schakelaar verder af te werken, maak je naast een centraalplaat ook gebruik van een afdekplaat of afdekraam. Ook deze zijn in verschillende afwerkingen beschikbaar, zodat ze perfect kunnen afgestemd op jouw interieur en stopcontacten. 

Waarop letten als ik schakelaars koop?

• Kies hetzelfde merk : Veel merken hebben hun eigen vorm en bevestigingsmethode waardoor je lastig verschillende merken kan combineren. Kies daarom elementen en afdekplaten van eenzelfde merk, bijvoorbeeld van Niko of Legrand. Binnen hetzelfde merk kan je vaak wel combineren tussen verschillende reeksen. Zo kan je bijvoorbeeld starten met de Niko Original basisreeks en later de centraalplaat of afdekplaat vervangen door de Niko Intense reeks. Zo creëer je makkelijk de perfect match met jouw interieur.
• Kies dezelfde kleur : Wanneer je schakelaars aankoopt, let je best ook specifiek op de kleur. Zo is schakelmateriaal vaak in verschillende wittinten te krijgen. Zo kan het gebeuren dat je de elementen aankoopt in crème en de afdekplaten in polarwit. Dit kleurverschil wil je uiteraard absoluut vermijden.

Zit je na het lezen van dit artikel nog met vragen? Aarzel dan zeker niet om contact op te nemen met onze Solyd-specialisten!